Ik las dit krantenartikel op volkskrant.nl en begon me af te vragen hoe wij als christenen om moeten gaan met andere geloven (islam met name). Moeten we ons ertegen wapenen of ermee samenwerken? Of je er gewoon niet mee bemoeien?

Een zelfverzekerd christendom dat zich weert tegen de islam

Amanda Kluveld, 19-03-2010 16:52

Ik schrik ervan als christenen niet durven zeggen dat zij hun geloof en hun cultuur beter vinden dan de islam.
Ik zat eens in het publiek tijdens een door de ChristenUnie georganiseerd islamdebat. Ook in de zaal aanwezig waren een aantal Koerden die zich tot het christendom bekeerd hadden en daar in Nederland flink last van hadden. Ze werden bedreigd en waren bang en wanhopig.

Het viel mij op dat, misschien uit beleefdheid ten opzichte van de aanwezige moslims, hier niet op in werd gegaan. Het leek wel alsof men liever had dat deze christenen dit pijnlijke gevolg van hun bekering voor zich hielden. Alleen publicist Bart Jan Spruyt, een van de deelnemers aan het debat, besteedde openlijk aandacht aan het verhaal van deze mensen. Hij nam hun problemen serieus.

Ik besprak de lauwe reactie op de lotgevallen van de Koerdische christenen met een christelijke collega. Tot mijn verbazing vertelde hij mij dat men zich in zijn kerkelijke kring wat opgelaten voelde wanneer allochtone christenen zich roerden. Ze waren zo emotioneel, zo anders, zo fanatiek.

Maar die Koerden dan?, vroeg ik hem dringend. Zouden die niet wat steun mogen verwachten van hun christelijke broeders en zusters? Ja, erkende hij, die steun kregen ze ook wel, maar niet zo openlijk. Hun klacht over bedreigingen verstoorde de dialoog met moslims toch al te veel. Het was allemaal heel lastig, constateerde hij en met die woorden liet hij mij bedroefd en teleurgesteld achter.

Ik had van een christen meer verwacht. Ik verlang naar een zelfverzekerd christendom dat zich weert tegen de islam. Ik verlang naar christenen die hun eigen geloof niet relativeren als ‘zomaar een geloof’. Ik schrik ervan als christenen in het openbaar niet durven zeggen dat zij hun geloof en hun cultuur beter vinden dan de islam.

Nomade

Wie ook meer van christenen verwacht is Ayaan Hirsi Ali. In haar indrukwekkende nieuwe boek Nomade roep Hirsi Ali westerse humanisten en vrijzinnige christenen op om zich te verenigen om de radicalisering van moslimjongeren tegen te gaan en het lot van moslimvrouwen te verbeteren.

Maar van christenen die hun bekeerde Koerdische broeders en zusters niet openlijk terzijde staan, heeft zij denk ik niet zoveel te verwachten. Gelukkig zijn er ook andere christenen, maar die bevinden zich niet daar waar Hirsi Ali haar bondgenoten allereerst meent te moeten zoeken, in de vrijzinnige hoek van het christendom.

De christenen waar je op kunt bouwen zijn de mannen van het Woord, de broeders van de SGP. Ze zijn tegen abortus en hebben een heel andere visie op emancipatie dan wenselijk wordt geacht door seculier-liberale denkers als Hirsi Ali. Zij vertegenwoordigen de orthodoxie zoals die verafschuwd wordt door die andere bondgenoot die Hirsi Ali zoekt, de humanisten.

Christelijke sharia

De georganiseerde humanisten in Nederland gooien alle vormen van religieuze orthodoxie op een hoop. Christelijk of islamitisch. Het is allemaal orthodoxie en daarmee even problematisch. Christelijke orthodoxie lijken zij soms nog erger te vinden dan islamitische orthodoxie.

De voorzitter van het Humanistisch Verbond en PvdA’er Rein Zunderdorp, is er zelfs van overtuigd dat er in Nederland zoiets bestaat als een ‘christelijke sharia’ die moet worden ‘opgeruimd’. Nadat hij eerst constateert dat de (islamitische) sharia ‘paradoxaal genoeg’, ‘onder de strikte voorwaarde dat altijd van werkelijke vrijwilligheid sprake moet zijn, juist in westerse landen nog het meest gemakkelijk te hanteren’ is, vraagt hij zich af hoe het zit met ‘onze eigen christelijke sharia’.

Prijs van SGP Jongeren voor Ayaan
Hebben we die dan? Ja, van oudsher al, is zijn antwoord.’Het gaat dan om christelijke dogma's die, in de wetgeving verankerd, de vrijheden van alle burgers beperken’. Hij denkt dan aan wetgeving op het gebied abortus, euthanasie, winkelsluiting, sociale zekerheid en het huwelijk.

Schatplichtig

Wetten komen bij ons democratisch tot stand. En dat is nu juist een essentieel verschil met de sharia. Maar volgens Zunderdorp is dat niet zo. De christelijke sharia wordt door politici verdoezeld, stelt hij. Volgens Zunderdorp moet onze wetgeving met een grote schoonmaakactie van de restanten van de christelijke sharia bevrijd worden.

Kennelijk weet Zunderdorp niet dat wat hij christelijke dogma’s noemt, christelijke waarden zijn die deel uitmaken van onze cultuur en beschaving en dus ook van onze democratie. Het is gelukkig zo dat in onze wetten ook christelijke waarden zijn terug te vinden. Dat kan dus ook niet anders want onze samenleving is mede op het christendom gebouwd.

Wil je onze samenleving van iedere christelijke invloed bevrijden dan ontken je het belang van haar christelijke geschiedenis, cultuur en wortels. Dan ontken je de schatplichtigheid van het humanisme aan het christendom en wijs je onze cultuur en samenleving af .

SGP

De vereniging van humanisten en vrijzinnige christenen kan waarschijnlijk zonder problemen plaatsvinden vanwege een gedeeld cultuurrelativisme en een gedeeld geloof in het multiculturalisme. Maar veel heb je daar dus niet aan als je de invloed van de islam minder krachtig wilt maken. Daarvoor moet je toch echt bij de orthodoxe christenen zijn, de zware christenen, de mannenbroeders en zusters. En die bevinden zich in en rond de SGP.

De SGP nam het op voor de rooms-katholieke kerk toen de mis verstoord werd door homoseksuelen die een hostie wilden hebben. De SGP vroeg om verstandig beleid en terughoudendheid ten opzichte van de bouw van minaretten. En de positie van SGP-jongeren tenslotte is bijzonder interessant.

Oranje Boven

Op zaterdag 20 maart neemt Ayaan Hirsi Ali van hen de ‘Oranje Boven 2010’ prijs in ontvangst tijdens de SGP jongerendag met als thema ‘Zeggen wat je denkt’. Het is een ‘aanmoedigingsprijs’ naar aanleiding van haar nieuwste boek.

De voorzitter van de SGPJ Jacques Rozendaal motiveert dit als volgt: ‘In haar boek spreekt Ayaan Hirsi Ali over de uitdaging van de islam voor Europa en de rol die zij daarbij ziet weggelegd voor christelijke kerken. In haar strijd tegen de islam heeft ze nieuwe bondgenoten nodig en komt ze uit bij andere traditionelere bronnen van ideologische kracht in het Westen. En daar horen de christelijk kerken bij.’

Echt christelijk

Kijk van die orthodoxen moet je het toch hebben. Van christenen die echt christelijk zijn en niet, zoals Hirsi Ali het eigenlijk graag zou zien, van die ‘verlichte’ standpunten over abortus etc. hebben. Misschien geeft het haar te denken dat ze juist door hen wordt aangemoedigd en zal ze hun standvastigheid beter begrijpen en gaan waarderen. Misschien ziet ze in dat voor een verbond dat zij voor ogen heeft, nodig is dat christenen gewoon christenen mogen zijn, ook en juist als dit betekent dat zij orthodoxe standpunten hebben.

Een aanmoedigingsprijs van de Nederlandse humanisten heeft Hirsi Ali bij mijn weten nog niet mogen ontvangen. Maar ja, die zijn natuurlijk veel te druk met hun strijd tegen de o zo onderdrukkende ‘christelijke sharia’. Gaan zij dat uitleggen aan Hirsi Ali? Gaan zij dat uitleggen aan allen die door islamitische wetten en binnen de islamitische cultuur worden onderdrukt, verminkt en gedood?

Om kort antwoord te geven op dit artikel, waarin je houding naar andere religies moet liggen is het volgende:

Ga nooit de dialoog met andere religies uit de weg, maar wapen je zeker met je geloof door gebed tot God.
Wat mij in elk geval verkeerd lijkt is om ons niet met andere geloven te bemoeien.
Daarnaast lijkt het me goed dat je een bepaald standpunt inneemt maar daarin wel je medemens waardeert als medemens, maar ook terechtwijst als medemens.
Oftewel draag je geloof dan ook vooral door je daden uit en niet alleen in woorden

Dialoog is denk ik essentieel. Veroordeling op grond van wat wij denken mag ook. Dit geldt voor homoseksualiteit, ten aanzien van de Islam, ten aanzien van het humanisme, ten aanzien van reiki, etc.

Hierbij moet dit in de dialoog: we moeten dus wel open staan voor zelfkritiek en de basis van andermans mening. Het begrip soevereiniteit in eigen kring komt hier boven drijven: ik mag mijn mening hebben en die in mijn kring niet alleen verkondigen, die mag ik ook praktiseren. Dat is in essentie vrijheid van meningsuiting. Dit betekent echter ook dat ik van die groep mensen uit mag sluiten doordat die niet voldoen aan mijn standaard. Dit is in de kerk gebruikelijk, zie bijvoorbeeld de kerkelijke tucht. Dit moet echter wel in dialoog gebeuren: welk wereldbeeld hanteer ik op grond waarvan ik die uitsluiting hanteer.

De katholieke kerk zwicht op het moment bijvoorbeeld voor de humanistische, liberale mening dat homoseksuele handelingen moeten kunnen in combinatie met het ontvangen van de hostie. Op grond van de vrijheid van meningsuiting is het echter logisch dat de homoseksueel geweigerd wordt omdat het katholieke wereldbeeld leert dat zijn of haar gedrag zondig is en hij of zij daardoor niet tot God kan komen: dit heeft effect voor het deelnemen aan de eredienst en de rituelen. Homoseksuelen kunnen en mogen deelname daaraan niet afdwingen, omdat het de vrijheid van de kerk als religieuze instelling is dit wereldbeeld te mogen hanteren en toe te passen op hen die lid zijn. (Dit overigens los van mijn mening over homoseksualiteit, voor deze discussie doet die niet ter zake.)

Die essentie van de soevereiniteit in eigen kring gaat ook op in de dialoog met andersgelovenden: jij mag dat denken maar dit zijn mijn argumenten om dit en dit te geloven. We mogen vanuit de vrijheid van meningsuiting ook betogen dat mensen die anders denken zondig zijn, dat hoort nu eenmaal in ons wereldbeeld.

Echte kritiek op de Islam kan op twee fronten: interne kritiek en externe kritiek. Je kunt aan de hand van de Koran en de verschillende jurisprudentie rondom de Islam kritiek op het gedrag van Moslims uitoefenen. Hé, dit staat hier en belijd jij, je doet echter dit: dat is inconsistent. Hiernaast: hé, dit is om die en die reden je wereldbeeld, echter, die reden is logisch niet kloppend omdat...

In een dialoog staat dus ook centraal hoe je jezelf tegen dergelijke kritiek op het christendom pareert. Hiervoor ben ik het met anity eens: kennis van je eigen systeem en de basisargumenten daaronder is noodzakelijk voor een gedegen dialoog. Dit betekend gebed en vooral ook lezen en leren uit de Bijbel. Daaruit kun je de verdediging voor die dialoog halen, de aanval zit in de voorgaande interne en externe kritiek.

Denk ik...

Als het trouwens over de Islam gaat, die discussies zijn georganiseerd als voorbereiding op een Islamstudie geschreven door het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie. Ik heb daar een hardcopy ergens van, die mag je lenen als je daarin geïnteresseerd bent. (auteur is Gert Jan Segers van het WI)