verwijderd zegt:

Causaal en analoog denken

Eén van de grote problemen in verband met typologie is, dat het raakt aan een wijze van denken die westerlingen niet meer kennen en zelfs verboden hebben. Het westerse denken wordt causaal of technisch denken genoemd. Het is een denken van "oorzaak en gevolg".

Aan de hand van een spoorbaan wordt uitgelegd wat het verschil is tussen causaal en analoog denken.

Afhankelijk van de wissel gaat een spoorbaan naar links of naar rechts. Als de wissel naar links ligt, zal de trein naar links gaan. Als de wissel naar rechts ligt, zal de trein naar rechts gaan. De "oorzaak" is dat de wissel naar links of rechts ligt en het "gevolg" is dat de trein daadwerkelijk naar links of rechts gaat. Het hele westerse denken, zowel technisch, filosofisch als theologisch, bestaat uit het denken langs deze ene spoorbaan. Maar als men langs de rail één keer verkeerd gaat, kan men redeneren wat men wil, maar men zal nooit bij het doel uitkomen. Hieruit blijkt dat het moderne, westerse, causale, technische denken erg kwetsbaar is. Een andere belangrijke reden is, dat het gewoonlijk uitgaat van axioma’s die meestal niet kloppen. Dat heeft tot gevolg dat het denken langs zo’n spoorbaan gewoon onzin is, ongeacht de wissels. Helaas is men in het Westen niet of nauwelijks op de hoogte van een andere wijze van denken die wetenschappelijk erkend wordt.

In andere delen van de wereld praktiseert men wél een andere wijze van denken en heeft men weinig goede woorden over voor het causale, westerse denken. Die andere wijze van denken is ook uit te leggen aan de hand van een spoorbaan. Een spoorbaan bestaat namelijk uit twee rails die parallel (analoog) aan elkaar lopen, dat wil zeggen: de ene rail is een volstrekte uitbeelding van de andere. Als men weet hoe de linkerrail ligt, dan weet men ook hoe de rechterrail ligt. Als in de linkerrail de wissel naar links ligt, dan is dat in de rechterrail ook zo. Het idee is nu, dat men zowel langs de ene lijn als langs de andere lijn(en) kan denken. Als bijvoorbeeld uit de éne lijn een stukje ontbreekt, omdat het er niet staat of overgeslagen wordt, dan kan men uit de andere lijn die parallel of analoog loopt, weten hoe dat stukje moet liggen. Dit betekent dat de werkelijke oorzaak van bepaalde verschijnselen wel eens heel ergens anders kan liggen.

Deze wijze van denken heeft met causaliteit niets van doen, maar is volkomen legitiem. In de praktijk kan het zelfs goed beargumenteerd en bewezen worden. Maar in het Westen beschouwt men het als niet wetenschappelijk en daarom achtergebleven, hoewel niemand kan ontkennen dat het in overeenstemming is met de waargenomen feiten. Een mooi voorbeeld van analogisch denken is iriscopie. Een vlekje op de iris van het oog verwijst naar een plek in het lichaam waar iets niet in orde zou zijn. Veel christenen noemen dat occult. In feite hebben ze daar gelijk in, want het woord occult betekent "duister". Het duistere in dit verhaal is dat men niet weet hoe het verband ligt. Dr. W.J. Ouweneel zegt hierover: "We kunnen geen verband aantonen tussen een bepaalde plek in de iris en een bepaalde plek in het lichaam, dus bestaat het niet en daarom is iriscopie van de duivel." Daarmee bedoelt hij: als het met het westerse, causale denken niet verklaard kan worden, dan moet het van de duivel zijn. De vraag blijft dan: bestaat het nu wel of bestaat het nu niet? Hieruit blijkt dat als men deze dingen niet wil inzien, men in grote problemen kan komen. Toch is het een duidelijke zaak dat parallellen of analogieën bestaan. In de natuur komen ze voor en de Bijbel staat er vol mee.

Hebreeën 11 : 3 3 Door het geloof verstaan wij, dat de wereld door het woord Gods is toebereid, alzo dat de dingen, die men ziet, niet geworden zijn uit dingen, die gezien worden.

Het woord "wereld" is de vertaling van het Griekse woord "aion", dat "eeuwen" betekent. Daarmee wordt niet de zienlijke wereld (kosmos) bedoeld, maar de wereld in het algemeen; hoe de geschiedenissen zich afspelen. Volgens het causale denken komen de dingen die men vandaag ziet voort uit de dingen die men gisteren (in het verleden) kon zien. Het woordje "alzo" wijst erop dat het gaat om de voortgang van de geschiedenis en daarmee ook de Bijbelse geschiedenis. Die komt niet voort uit de dingen die gezien worden en heeft dus geen causale oorzaak. Integendeel, het Woord Gods is juist de oorzaak waarom bepaalde dingen gebeuren. Dit betekent dat de oorzaak ergens anders ligt, in een andere lijn, op een hoger niveau, oftewel in een lijn die analoog loopt. Het woord analogie of analoog wil zeggen dat er iets "naar boven" is van iets dat op een lager niveau (beneden) bestaat. Het Griekse woord "ana" betekent "omhoog" en is het tegenovergestelde van "kata" dat "naar beneden" betekent, in de zin van: naar beneden van iets wat op een hoger niveau bestaat. Zo is bijvoorbeeld elke foto een "catalogus" en waar de foto een uitbeelding van is, wordt een "analogus" genoemd. Met andere woorden: een analogus is een uitbeelding op een hoger niveau van dat wat lager is (catalogus) of een analogus is een type van een catalogus en andersom. In feite is heel de wereld, inclusief de geschiedenis van de wereld (aionen) een catalogus van de hemelse dingen. Zo drukken gebeurtenissen in de hemel zich uit in gebeurtenissen op de aarde. Een bekende uitdrukking zegt: "Zo boven, zo beneden". Volgens de Bijbel is het tot op heden in de hemel niet zo best gesteld en daarom op de aarde ook niet. Daaruit volgt: als men op aarde dingen wil veranderen, dan zal dat weinig zin hebben, want men is met symptoombestrijding bezig. Eerst zouden de dingen in de hemel veranderd worden. Daarom zouden gelovigen zich geen zorgen maken over de omstandigheden in deze wereld. Het gebed uit Matthéüs 6 : 10 zegt immers: "Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, gelijk in den hemel (boven) alzo ook op de aarde (beneden)".

In de praktijk blijkt dat typologie veel breder en verder werkt dan de definities 2 t/m 5 aangeven. De ruimste definitie is de eerste van Dr. C.I. Scofield: "Een type is een door God bedoelde illustratie van één of andere waarheid". Dit betekent dat het om een waarheid gaat die later pas actief zal worden. Het type is daarmee een anticipatie (het vooruitlopen op iets) van wat later zal komen. Omgekeerd is ook mogelijk. De geschiedenis van het slachten en eten van het paaslam laat dat bijvoorbeeld zien. Het Nieuwe Testament leert dat het slachten en eten van het paaslam een beeld is van de dood en opstanding van de Here Jezus. Deze oudtestamentische inzetting is daarmee een anticipatie van een nieuwtestamentische waarheid. In het Oude Testament ligt deze nieuwtestamentische waarheid van de dood en opstanding van de Here Jezus verborgen. Maar het Oude Testament zegt over het slachten en eten van het paaslam dat het een herinnering is aan de gebeurtenissen bij de uittocht uit Egypte. Het is dan toch een type, maar dan van iets dat in het verleden al plaatsgevonden heeft. Deze toepassing past alleen in de definitie van Dr. Scofield.

2016-02-20 14:35:55

---